Perlit to granulat lawy wulkanicznej. W dawnych epokach geologicznych lawa z erupcji wulkanów podmorskich zamykała w swoim wnętrzu krople wody, które dziś przyczyniają się do specyficznych właściwości perlitu.
To właśnie zamknięte w zastygłej i zwietrzałej lawie krople wody (od 2 do 5%) są odpowiedzialne za specyficzne właściwości perlitu. W procesie obróbki perlitu dochodzi do spiekania szkliwa wulkanicznego i odparowania wody. W wyniku tego tworzą się wewnątrz puste, nieregularne, szkliste banieczki. Proces ten nosi nazwę ekspandacji, a otrzymany produkt o białawej barwie to perlit ekspandowany. Objętość ziaren zwiększa się od 5 do 20 razy. Współczynnik przewodzenia cieplnego λ (lambda) spada do poziomu 0,065-0,045 W/(m·K). Temperatura topnienia wynosi od 950 do 1300ºC, a początek mięknięcia - przy 850ºC.
Perlit ekspandowany jest chemicznie obojętny, niepalny, niehigroskopijny i ma stałą objętość. Cechuje się odpornością na mróz, wilgoć i różnego rodzaju szkodniki, ma doskonałe własności termoizolacyjne i dźwiękoizolacyjne. Wysoka porowatość, zdolności sorpcyjne i wszystkie wyżej wymienione własności, w połączeniu z niską masą objętościową przy relatywnie niskiej cenie czynią perlit materiałem bardzo atrakcyjnym dla budownictwa.
Dowiedz się też: Czym jest keramzyt i czy warto z niego zbudować dom
Zastosowanie perlitu
- podstawowy składnik lekkich tynków gipsowych oraz ciepłochronnych zapraw murarskich i tynkarskich;
- dodatek obniżający ciężary, poprawiający wydajność i plastyczność tynków gipsowych, wapienno-cementowych i cementowo-wapiennych, zapraw murarskich oraz klejów do glazury i dociepleń;
- składnik tynków maszynowych - gipsowych, cementowych i wapiennych, zarówno pakowanych do worków, jak również stosowanych w technikach silosowych. Zastąpienie części piasku perlitem w widoczny sposób poprawia reologię otrzymanej mieszanki oraz jej przyczepność;
- podstawowy materiał termoizolacyjny w ciepłochronnych zaprawach murarskich oraz ciepłochronnych tynkach wykonywanych na placu budowy. Można je z koniecznymi dodatkami kupić w hurtowniach materiałów budowlanych. Ten sposób wykorzystania perlitu jest od wielu lat stosowany zagranicą;
- podstawowy składnik ciepłochronnych podłogowych wylewek perlitobetonowych. Taką wylewkę można wykonać samodzielnie, mieszając w odpowiednich proporcjach perlit kl. III, cement i wodę. Przygotowując samemu perlitobeton można ocieplać nim podłogę lub strop przy wykonawstwie nowych lub remontowaniu starych domów czy mieszkań. Można przy tym w wygodny sposób rozwiązać problemy wszystkich nierówności powierzchni, rezygnując ze stosowania płyt styropianowych;
- składnik zasypek izolacyjnych w hutnictwie;
- składnik obniżający ciężary odlewów gipsowych i prefabrykatów betonowych. Od wielu lat, w innych krajach znających lepiej jego własności jest stosowany do obniżania ciężarów różnych płytek elewacyjnych, prefabrykatów betonowych, odlewów gipsowych czy ozdobnych elementów betonowych, parapetów itp.;
- składnik lekkich kształtek termoizolacyjnych, m.in. prostki perlitowej (cegła termoizolacyjna do 800ºC) oraz betonów termoizolacyjnych w energetyce, hutnictwie, chemii itp.;
- luźna zasypka termoizolacyjna ścian i stropów;
- w kriotechnice jako izolator zbiorników z gazami płynnymi;
- pochłaniacz ropopochodnych (po wcześniejszej hydrofobizacji) z ziemi i wody;
- podstawowy składnik perlitobetonowych płyt izolacyjnych;
- dodatek obniżający ciężary różnych wyrobów – AGD, chemii motoryzacyjnej, gumy technicznej, farb, itp.;
- perlit klasy "0" jako składnik dający efekt „perły” w farbach dekoracyjnych oraz klas I i II do efektu "raufazy";
- dźwiękoizolacyjny składnik ekranów dźwiękochłonnych obniżający dodatkowo ich ciężar.
Polecamy też: Jak wyciszyć strop - izolacja akustyczna stropów
Perlit uzupełnia lub zastępuje styropian
W postaci sypkiej i jako perlitobeton używany jest jako uzupełnienie lub zamiennik styropianu w posadzkach i stropach, wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba przycinania płyt styropianowych i dopasowywania kładzionych w nich różnorakich instalacji.
Wykorzystanie perlitu w tym przypadku (poprzez zalanie położonych instalacji wykonanym na miejscu perlitobetonem) daje znaczące oszczędności czasu i przyspiesza prowadzone roboty wykończeniowe.
Perlit w suchych zasypkach stropowych, podłogowych i dachowych
Perlit jest, w zależności od umiejętności posługiwania się nim, albo uzupełnieniem klasycznych materiałów izolacyjnych, albo materiałem podstawowym. Perlit, jako materiał izolacyjny można aplikować aplikować poprzez wdmuchiwanie pneumatyczne, wsypywanie w różnorakie szczeliny i przegrody budowlane. Może być stosowany jako warstwa izolacyjna pod wylewki i suche jastrychy. Nadaje się także do izolowania stropów drewnianych.
Zaprawy ciepłochronne z perlitem
Zaprawy ciepłochronne z perlitem polecane są szczególnie przez producentów betonu komórkowego.Także producenci ceramiki poryzowanej, na połączenia typu pióro – wpust preferują zaprawy perlitowe. Coraz więcej przedsiębiorstw używa go do produkcji ciepłochronnych zapraw i tynków oraz jako dodatek polepszający własności klejów do styropianów.
Podpowiadamy: Jak uniknąć błędów przy ocieplaniu ścian styropianem
Perlitobetony – izolacyjne i konstrukcyjne
Perlitobetony pod względem izolacji cieplnej i akustycznej są jednym z najlepszych materiałów budowlanych. Można je przygotowywać sposobem mokrym lub półsuchym z perlitu i cementu, bądź produkować jako suche mieszanki, gotowe do użycia na budowie po wymieszaniu z wodą. Perlitobetony można stosować do ocieplania posadzek, podłóg, stropów, wypełniania ścian, sufitów, dachów itp. Mieszając odpowiednio składniki można uzyskać różne perlitobetony.
Na mniejszą skalę można je samodzielnie wykonywać w betoniarkach, natomiast przy dużych powierzchniach celowe jest zastosowanie specjalistycznych mieszalników wsparte dodatkiem superplastyfikatorów. W wielu przypadkach wygodniej można je stosować zamiast styropianu – nie potrzeba pracochłonnych operacji wyrównywania powierzchni i późniejszego wylewania szlichty betonowej, można też stosować je przy zalewaniu stropów w starym budownictwie i na strychach. Można także je wykonywać przy układaniu ogrzewania podłogowego.
Charakterystyka perlitobetonów
| Receptura perlitobetonu | Objętościowe zestawienie składników cement:perlit kl.III:woda | Na 25 kg worek cementu dać worków perlitu kl. III po 0,1 m³ + litrów wody |
Gęstość objętościowa [kg/m³] | Wytrzymałość na ściskanie [MPa] | Wsp. przew. ciepła λ [W/(m²·K)] |
| 14/4,0 | 1:4:1,25 | 1 + 31,3 l | 840 | 3,8 | 0,097 |
| 14/5,5 | 1:4:1,00 | 1 + 25,0 l | 920 | 6,4 | 0,078 |
| 16/3,8 | 1:6:1,84 | 1,5 + 46,0 l |
670 | 3,2 | 0,110 |
| 16/4,5 | 1:6:1,56 | 1,5 + 39,0 l |
740 | 4,2 | 0,087 |
| 16/5,2 | 1:6:1,35 | 1,5 + 33,8 l |
800 | 4,9 | 0,073 |
| 18/5,0 | 1:8:1,80 | 2 + 45,0 l | 710 | 4,8 | 0,066 |
| 110/5,5 | 1:10:2,0 | 2,5 + 50,0 l |
590 | 3,4 | 0,070 |
Inne możliwości przemysłowego wykorzystania perlitobetonów:
- produkcja kształtek i osłon termoizolacyjnych produkowanych monolitycznie lub jako prefabrykaty,
- odlewanie fundamentów pod urządzenia pracujące w warunkach ekstremalnych temperatur – od -200 do +800ºC,
- produkcja okładzin konstrukcji betonowych, kominów dymnych, przewodów energetycznych i chłodniczych,
- produkcja jednowarstwowych paneli do budowy ścian zewnętrznych typu sandwicz,
- wykonawstwo posadzek łazienkowych, sanitarnych, w szatniach, przy izolacjach basenów itp.
Perlit w tynkach termoizolacyjnych
Tynki, w których piasek zastąpiono perlitem zachowują jego właściwości. Są lekkie, doskonale izolują cieplnie i akustycznie. Można je stosować wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Perlitowa warstwa tynków jest przepuszczalna dla par i gazów, pozwala ścianie oddychać, a ponadto jest niepalna.
Perlit jest także jednym z dwóch podstawowych specjalnych kruszyw wykorzystywanych w tynkach do renowacji zabytkowych murów do usuwania z nich wilgoci i rozpuszczalnych soli, powodujących ich korozję.
Poznaj: Podstawowe rodzaje tynków cienkowarstwowych
Jednocentymetrowa warstwa tynku perlitowego, pod względem izolacji cieplnej zastępuje: 0,5 cm styropianu, 5 cm cegły lub 8 cm tradycyjnego tynku na bazie piasku. Tynk, stosowany po obydwu stronach ściany, podwaja ten efekt. Stosując np.: na zewnątrz warstwę 6 cm, a wewnątrz 3 cm zastępuje się 4,5 cm styropianu lub 45 cm cegły lub 56 cm tynku tradycyjnego (piaskowego). Jeżeli kładziemy warstwę tynku perlitowego grubszą niż 6 cm, to powyżej tej granicy musimy używać siatki tynkarskiej.
Tynki perlitowe można malować lub pokrywać tynkami akrylowymi lub innymi cienkowarstwowymi. W przypadku tynków gipsowo-perlitowych zwiększanie w nich udziału objętościowego gipsu poprawia parametry wytrzymałościowe. I tak dla placka 18 cm dla tynku o masie objętościowej 500 kg/m³ (relacja objętościowa gips/perlit - 1:1) parametry wytrzymałościowe wynoszące odpowiednio 1,25 MPa (ściskanie) i 0,57 MPa (zginanie) rosną dla masy 700 kg/m³ (gips/perlit rośnie do 3:1) do wartości odpowiednio 2,97 MPa i 1,73 MPa. Przy cieńszych plackach są one wyższe jak w przypadku 14 cm. Dla 700 kg/m³ wytrzymałość na ściskanie wynosi 4,61 MPa, a na rozciąganie 2,03 MPa. Dla 500 kg/m³ odpowiednio 2,19 MPa i 0,91 MPa.
szikata
Perlit dodaje się też do tynków termoizolacyjnych, które jako jedyne mają liczony współczynnik izolacyjności termiczne. Taki produkt ma m.in. Porotherm jako część swojego systemu murowania (zaprawa TO) - świetnie się sprawdza przy ścianach cienkospoinowych, gdzie praktycznie niweluje mostki termiczne.